Xin chào tiệm tạp hóa kỳ diệu,
Mình là một giáo viên dạy tiếng Anh (trình độ cũng tàm tạm gọi là), 9X đời đầu. Bình thường mình rất nhiệt tình trong việc chỉ dẫn, từ kiến thức tiếng Anh chia thì giải nghĩa từ vựng, dịch dăm ba câu đến chia sẻ kinh nghiệm làm việc, giảng dạy.
Tuy nhiên, lâu dần thì ai cũng tranh thủ hỏi mình bất kể ngày đêm dù có những thứ rất đơn giản mà Google cái một là thấy. Để phải bớt mệt, ai mới quen hỏi thì mình bảo mình là lao động phổ thông cho lành, nhưng mà dĩ nhiên cái kim trong bọc lâu ngày cũng lòi ra. Rất nhiều lần như vậy.
Gần đây, mình có chơi App Dating của Facebook. Có người nhấn like và bắt chuyện. Mình đã khấp khởi hy vọng. Haizzz, sau vài ngày thì người kia cũng đánh hơi ra mình là giáo viên tiếng Anh. Không ngoài dự đoán thì người ta cung khéo léo nhờ góp ý việc học tiếng Anh, tư vấn sửa bài viết các kiểu. Mình cũng thiệt tình giúp, và dĩ nhiên, giúp xong thì người ta cũng quăng luôn cho cục lơ, ra đi không dấu vết.
Mình nên làm gì để bớt bị tận dụng và có người thương đây ☹ Mong nhận được tư vấn của tiệm.
Chào Bông cúc nhỏ,
Cám ơn bạn đã tin tưởng và chia sẻ câu chuyện của mình với Tiệm. Mình là Roise - Bông hồng nhỏ, sẽ trò chuyện với bạn ngày hôm nay nhé.
Cúc nhỏ ạ,
Bạn là một người nhiệt tình, hết lòng với người khác. Điều ấy thật tốt, nhưng cũng thật lo.
Thật tốt - vì bạn đã giúp đỡ được người khác, chính bạn cũng cảm thấy thật vui, thật có giá trị và cuộc sống thêm ý nghĩa, đúng không?
Nhưng cũng thật lo nếu bạn lại bị cuốn vào vấn đề của họ, mệt mỏi với những nhờ vả đó. Có lẽ bạn đã làm quá sức, hoặc làm sai cách.
Đừng bao giờ quên điều này nhé: Khi bạn chia sẻ với người khác, bạn để những vấn đề của họ làm ảnh hưởng đến cuộc sống riêng của bạn, rút cạn năng lượng của bạn - thì khi ấy, bạn không thể truyền đi sự tích cực cho ai cả, do đó không giúp đỡ được người khác và tất nhiên là không giúp ích gì cho bạn. Bạn không nên quá vội vã dốc sức giúp đỡ người khác, mà cần phải đặt vấn đề cuộc sống của bản thân mình lên trước - đó không phải là ích kỷ, mà là tạo điều kiện căn bản trước khi bắt tay vào giúp đỡ người khác. Khi ấy sự giúp đỡ của mình mới hiệu quả và bền vững.
Giống như khi bạn đi máy bay, bạn sẽ luôn được tiếp viên nhắc nhở: "Nếu xảy ra sự cố, hãy đeo mặt nạ cho mình trước, rồi mới giúp đỡ những người xung quanh". Hay như chính các thư nhân ở Tiệm tạp hóa này, chúng mình sẽ chỉ có thể chia sẻ, trả lời các bạn khi chính bản thân chúng mình cảm thấy ổn, và không bị ngợp trong vấn đề của chính mình. Sau một ngày dài làm việc, mình sẽ về nhà ăn uống, nghỉ ngơi, bật một bản nhạc êm và mở hòm thư, tâm sự với các bạn.
Mình không thể vội vã lao về nhà, trả lời thư trong tình trạng mệt mỏi hay một cái bụng rỗng. Liệu các độc giả sẽ nhận được những chia sẻ thế nào từ một thư nhân đang trong trạng thái "cạn pin" như thế? Liệu Tiệm có thể cầm cự được bao lâu, giúp được bao nhiêu người nếu lúc nào cũng bơi theo những lá thư, quên mất cuộc sống riêng của mình, đúng không? Hãy trân trọng, và tôn trọng chính mình trước, nhớ nhé.
"Cuộc sống của bạn phải an lành, phải vui vẻ, hạnh phúc. Khi đó bạn mới có thể hành động để tạo ra niềm vui và hạnh phúc". Đó là điều mình học được từ Thiền sư Nhất Hạnh.
Vậy thì, trước tiên, bạn hãy thiết lập những nguyên tắc cơ bản để refresh cuộc sống, chăm lo, thu vén tươm tất cho chính mình, như là: tập luyện để có một sức khỏe tốt, đọc sách, ra ngoài để tâm hồn nhẹ nhõm hoặc tìm đến những người bạn yêu mến.
Tiếp đến, hãy đặt ra giới hạn của mình - mạnh dạn và thẳng thắn (nhưng cũng hết sức lịch sự, khéo léo) từ chối nếu có một lời đề nghị giúp đỡ khi bạn chưa sẵn sàng, chưa có đủ điều kiện tốt để giúp đỡ họ. Kỹ năng "say No" (từ chối) rất khó nhưng cũng rất quan trọng. Mình từ chối không phải vì mình không nhiệt tình mà vì mình biết, mình đang không trong trạng thái tốt nhất để giúp họ.
Ví dụ như một người bạn nhờ dịch hộ bài Tiếng Anh nhưng bạn đang phải chạy deadline, thì làm gì đây? Đừng vì sợ bạn giận mà cố ôm nhận rồi làm thâu đêm, lần này rồi sẽ có lần sau. Cũng như đứa trẻ con: khi bạn cho nó kẹo, nó sẽ nhận vui vẻ và mặc nhiên là cứ gặp bạn sẽ cho nó. Và đến một ngày, khi bạn hết kẹo nó sẽ la hét, trách bạn, ghét bạn. Trong khi bạn đâu có nghĩ vụ phải cho kẹo đứa trẻ ấy.
Vậy thì hãy nhắn lại: "Cám ơn cậu đã tin tưởng tớ, việc cậu nghĩ đến tớ khi cần giúp đỡ khiến tớ rất vui. Nhưng hiện tại tớ đang có deadline quan trọng cần ử tiên xử lý trước. Tớ sẽ giúp cậu sau khi đã xong việc cấp thiết kia nhé". Hoặc "Cậu cứ thử tự dịch trước theo ý mình, nhờ Google translate hỗ trợ, sau đó gửi qua, tớ sẽ xem và sửa lại cho nhé. Cả 2 chúng mình cùng cố gắng. Hy vọng cậu hiểu cho tớ". Bla...bla...
Tiệm cũng nghĩ việc bạn nói mình là lao động phổ thông cũng không thực sự cần thiết, vì đến khi lộ ra sự thật cũng không hay. Hãy cứ sống là chính mình, quan tâm, chia sẻ, hào sảng và chính trực. Mình là chính mình, bạn cần những người hiểu và thương chính con người bạn chứ không phải vì bạn có khả năng gì, đem lại được lợi ích gì cho họ.
Nếu những người đến và đi sau khi đã thấy bạn "hết giá trị" với họ, nếu người đó chỉ muốn được bạn giúp mà không quan tâm đến cảm xúc, khó khăn của bạn - buồn đấy, nhưng đâu có gì đáng tiếc nhỉ. Hãy dứt khoát thôi. Chuyện ấy đến sớm còn hơn muộn, cũng là một phép thử, một "cái giá" quá nhỏ để bạn biết ai thật lòng, ai đến với mình vô tư và chân thành cơ mà.
Mình rất thích hình ảnh cái cây (vẫn là theo lời của Thiền sư Nhất Hạnh): khi ta ngồi dưới gốc một cái cây, cái cây chẳng phải làm gì, trừ việc sống khỏe mạnh và tươi tắn, nhưng vẫn khiến ta thấy dễ chịu. Khi bạn sống như cái cây đó và lan tỏa làn sóng tươi mới, bạn đã giúp giảm bớt sự khổ đau của những người khác rồi.
Mong bạn luôn là một cái cây xanh tươi, đẹp đẽ nhé, với rất nhiều hoa và chim chóc yêu thương tìm đến.
P/S: À, mà nói thêm là bạn có cái tên đẹp lắm. Bạn có biết hoa Cúc có ý nghĩa gì không? Đó là loài hoa "héo nhưng không tàn", tươi rất lâu, có sức sống mạnh mẽ, kiên cường - loài hoa luôn là chính mình, giữ trọn vẹn giá trị của mình, níu lại cuống hoa đến cuối cùng ngay cả khi đã héo. Tiệm chúc bạn luôn là một đóa hoa cúc bền bỉ như thế nhé.
Thân mến,
Từ Roise - Thư nhân Tiệm tạp hóa.
Bạn còn điều muốn sẻ chia, tâm sự; hãy gửi thư về cho Tiệm.